Proces nauki czy zdobywania danej kompetencji, niezależnie od obszaru, którego dotyczy, jest procesem złożonym. Aby przyniósł zamierzony efekt, czyli aby dotrzeć od poziomu entuzjastycznego debiutanta do poziomu samodzielnego eksperta, należy zmierzyć się przede wszystkim z czasem i gotowością na spadek motywacji. Badania potwierdzają, że proces ten zajmuje od 3 do 6 miesięcy.

Cztery poziomy kompetencji

Model czterech poziomów kompetencji obejmuje:

• nieświadomą niekompetencję
• świadomą niekompetencję
• świadomą kompetencję
• nieświadomą kompetencję

Nieświadoma niekompetencja

Na tym poziomie osoba nie posiada pożądanej kompetencji, którą służyłaby jej np. do realizacji danego zadania. Co więcej, osoba taka nie ma nawet świadomości swoich braków. Często towarzyszy jej nadmierna pewność siebie co do własnych możliwości, wiążącą się wręcz ze skłonnością do przeceniania własnych umiejętności. To z kolei powoduje nieadekwatną ocenę rzeczywistości.

Co ciekawe, na tym etapie towarzyszy takiej osobie silna motywacja do działania, jest ona pełna energii i entuzjazmu.

W obszarze rozwoju zawodowego osobę taką określa się jako entuzjastycznego debiutanta: poziom motywacji jest wysoki, zaś kompetencji niski. Osoba taka potrzebuje zatem doceniania zaangażowania, szkoleń, wyraźnych i jasnych wskazówek, jak ma wykonywać swoje zadania i bieżącej informacji zwrotnej.

Przykład:

Polecenie: posprzątaj biurko, a ja pokażę ci, jak to zrobić.

Świadoma niekompetencja

Etap ten charakteryzuje się świadomością osoby, jakich konkretnych kompetencji czy umiejętności jej brakuje do wykonania zadnia lub nabyła już podstawowe elementy danej kompetencji. Jest też świadoma, że inni dysponują odpowiednimi kompetencjami i wykonywanie zdań nie stanowi dla nich wyzwania. Jest to etap rozpoczęcia nauki i etap popełniania błędów.

Na tym poziomie u osoby zauważa się spadek motywacji i zaangażowania, w związku z brakiem umiejętności korzystania z dostępnych narzędzi.

Na płaszczyźnie rozwoju zawodowego osoba taka to zniechęcony adept: poziom motywacji spada, zaś kompetencji delikatnie rośnie. Osoba potrzebuje nadzoru, wskazówek, doradztwa co do sposobu wykonywania zadań, informacji zwrotnej oraz podkreślenia u niej wartości chęci do nauki.

Przykład:

Polecenie: posprzątaj biurko i pokaż mi, jak to robisz.

Świadoma kompetencja

Na tym poziomie osoba już wie, co potrafi, a w czym ma jeszcze ciągle braki i co wymaga dalszej praktyki. Jest świadoma poziomu swojej kompetencji i rosnącej samodzielności, potrafi też korzystać z nabytych umiejętności czy wiedzy, jednak wie, że uzyskanie całkowitej pewności w siebie w wykonywaniu zadania wymaga wysiłku, koncentracji i wsparcie.

W obszarze rozwoju zawodowego jest to ostrożny praktyk: poziom motywacji jest na stałym poziomie lub okresowo spada i rośnie, natomiast poziom kompetencji rośnie. Na tym poziomie wskazane jest udzielanie wsparcia w formie doceniania postępu w nauce, konsultowanie wykonywanych zadań i informacja zwrotna.

Przykład:

Polecenie: posprzątaj biurko i zrób to tak dobrze, jak ostatnio.

Nieświadoma kompetencja

Na ostatnim poziomie osoba dysponuje już pożądaną kompetencją, której jest w pełni świadoma. Swobodnie wykonuje zadanie i rutynowo korzysta z nabytych umiejętności i wiedzy. Robi to automatycznie. Poziom jej kompetencji pozwala jej na dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z innymi, a nawet na prowadzenie szkoleń. Jest ekspertem w danej dziedzinie, który wie, jak się motywować.

Na płaszczyźnie rozwoju zawodowego osobę taką określa się jako samodzielnego eksperta: poziom motywacji i kompetencji jest wysoki. Osoba ta może potrzebować mentora, aby móc rozwijać dalej swoje kompetencje.

Przykład:

Polecenie: posprzątaj biurko.

. 

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac