Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia przewidywanego okresu jej trwania (jeśli są rokowania na odzyskanie zdolności do pracy) dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku całkowitej niezdolności do pracy, osobie takiej renta chorobowa zostaje przyznana na stałe, zaś w przypadku niezdolności okresowej, ubezpieczonemu przysługuje renta przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.

Zgodnie z Kodeksem pracy, istnieje kilka możliwości rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem, któremu przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy:

• na mocy porozumieniem stron,
• przez oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
• przez oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia (art. 53 § 1 pkt 1).

Jak widać, żaden przepis prawny nie nakłada na pracodawcę obowiązku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, który został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za niezdolnego do pracy i któremu przyznano prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. W takiej sytuacji trudno jednak dopatrzeć się celowości i zasadności kontynuowania stosunku pracy z pracownikiem niezdolnym do pracy. Pracownik taki nie może bowiem wykonywać pracy na żadnym stanowisku, jego nieobecność będzie co prawda usprawiedliwiona, lecz niepłatna (zachowa tylko prawo do świadczeń pozapłacowych, np. świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych). Będzie więc figurował wyłącznie w rejestrze osób zatrudnionych, w sposób sztuczny zawyżając stan zatrudnienia i blokując miejsce pracy.

Pozostawanie w zatrudnieniu w sytuacji nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pozbawia takiego pracownika do otrzymania odprawy rentowej. Albowiem prawo do jej otrzymania powstaje dopiero z dniem rozwiązania stosunku pracy – najczęściej to pracownik wychodzi z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę. Zgodnie z art. 921 Kodeksu pracy, pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Co ciekawe, przepisy szczególne, np. ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 530), przyznają prawo do odprawy rentowej w wyższej wysokości, w zależności od stażu pracy u danego pracodawcy.

Warto podkreślić, że pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy nie jest warunkowane koniecznością rozwiązania stosunku pracy. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504), prawo do świadczenia rentowego ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez świadczeniobiorcę z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do tego świadczenia, ustalonym w decyzji organu rentowego. Natomiast w przypadku kontynuowania pracy zawodowej, wysokość zarobków uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia może mieć wpływ na wysokość pobieranej renty. I tak:

• jeśli dochody przekraczają 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu,
• jeśli dochody przekraczają 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, świadczenie ulega zawieszeniu.

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac