Dobrowolny standard VSME dla MŚP – prosty sposób na przewagę konkurencyjną

Zrównoważone raportowanie wydaje się wykraczać daleko poza możliwości tego sektora. Tymczasem EFRAG (unijny organ doradczy ds. raportowania zrównoważonego rozwoju) wychodzi naprzeciw Małym i Średnim; proponuje prosty i przyjazny system, który zamiast obciążać, ma za zadanie realnie wspierać rozwój firm. VSME to kompleksowe, uniwersalne narzędzie, które nie wymaga od przedsiębiorcy dodatkowej pracy, a jednocześnie zwiększa wiarygodność jego organizacji wobec banków, klientów i kontrahentów. Brzmi zbyt dobrze, żeby było prawdziwe? A jednak! Tak działa VSME – dobrowolny standard raportowania niefinansowego dla nienotowanych MŚP.

Skąd wziął się pomysł na VSME?

VSME to odpowiedź na rosnące oczekiwania rynku w zakresie transparentności i zrównoważonego rozwoju. Faktem jest, że duzi rynkowi gracze, sieci zakupowe, banki i inwestorzy coraz częściej wymagają od swoich partnerów – w tym właśnie od MŚP – danych niefinansowych dotyczących: etyki prowadzenia biznesu, zatrudnienia, środowiska, czy wpływu na otoczenie. Te informacje ważą coraz więcej w różnorodnych łańcuchach wartości, niezależnie od branży. Stworzenie standardu raportowania, który zapewni niezbędne dane i jednocześnie będzie dopasowany do realnych możliwości MŚP, stało się realną potrzebą współczesnego biznesu.

Celem było opracowanie szablonu prezentującego uspójnione, porównywalne, jakościowe informacje, których zebranie nie będzie wymagało rozbudowanego działu compliance, czy zatrudniania kosztownych konsultantów.

Dlaczego warto się zaangażować?

Można zapytać: skoro raportowanie VSME jest dobrowolne, po co w natłoku codziennych priorytetów angażować się w ten właśnie, dodatkowy temat? Powodów jest kilka – wszystkie należy rozpatrywać w kategorii korzyści dla MŚP:

1. Wiarygodność wobec partnerów biznesowych. Firmy, które mogą pochwalić się raportem zgodnym z VSME, zyskują w oczach kontrahentów i instytucji. To sygnał, że działają transparentnie i nowocześnie.
2. Przewaga konkurencyjna. Ochrona przed wykluczeniem z łańcuchów dostaw. Coraz więcej przetargów i procesów zakupowych uwzględnia kryteria ESG. Raport VSME może być tym, co przechyli szalę zwycięstwa na Twoją stronę lub wręcz umożliwi przekroczenie progu wejścia do danego łańcucha.
3. Dostęp do finansowania. Instytucje finansowe zaczynają brać pod uwagę nie tylko wskaźniki ekonomiczne, ale i dane niefinansowe. Transparentny raport to atut przy kredycie czy dotacji UE; to także możliwość uzyskania niższej stawki ubezpieczeniowej (np. dla firm produkcyjnych). Moduły ESG są również obligatoryjnie analizowane w ramach due diligence przy wycenach inwestorskich.
4. Porządek i odporność własnego biznesu. VSME pomaga poukładać wewnątrzfirmowe informacje – od danych kadrowych po wskaźniki środowiskowe. To okazja, by spojrzeć na firmę w szerszym ujęciu i wyłapać miejsca do usprawnień. Takie podejście wspiera monitoring i czujne zarządzanie kwestiami ESG zapewniając tym samym długoterminową konkurencyjność firm.

Nie taki diabeł straszny – każdy przedsiębiorca potrafi zaraportować wg VSME

Największy mit dotyczący zrównoważonego raportowania brzmi: „to zbyt trudne i kosztowne”. W praktyce większość danych, o które pyta VSME, MŚP i tak już zbierają – ponieważ od lat wymagają tego polskie przepisy. Przykłady?

• Podstawowe wskaźniki finansowe – gromadzone na potrzeby sprawozdań do KRS, US oraz JPK. Dane o zatrudnieniu i wynagrodzeniach – obowiązkowo raportowane do ZUS i GUS.
• Informacje BHP i o wypadkach – wymagane przez Kodeks pracy, zgłaszane do PIP i ZUS. Zużycie energii, wody i paliw – odzwierciedlone w fakturach, potrzebne do rozliczeń podatkowych. Emisje i zanieczyszczenia – raportowane do KOBiZE lub w ramach opłat środowiskowych.
• Gospodarka odpadami i opakowaniami – raportowana do BDO. W tym raporcie nie chodzi o tworzenie nowych obowiązków, ale o zebranie w jednym miejscu i przejrzyste przedstawienie tego, co już istnieje.

Jak wygląda standard VSME od środka?

Standard został zaprojektowany elastycznie, aby firmy mogły wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do siebie:

• Moduł podstawowy (zaledwie 11 podstawowych ujawnień) – dotyczy fundamentalnych dla ESG wymagań, kluczowych wskaźników; zawiera m.in. informacje ogólne o firmie, o zużyciu energii, emisji gazów cieplarnianych, zanieczyszczeniach; odnosi się do ochrony bioróżnorodności, gospodarki cyrkularnej, kwestii pracowniczych, bezpieczeństwa pracy. To opcja dla firm, które chcą zacząć od minimum i przekonać się, że raportowanie naprawdę nie jest trudne.
• Moduł rozszerzony (9 dodatkowych ujawnień) – obejmuje nieco szerszy zestaw wskaźników takich jak: strategia firmy, cele redukcji emisji, ryzyka klimatyczne, polityki praw człowieka, różnorodność w zarządzaniu i informacje o wkluczeniach z unijnych ujawnień referencyjnych. To właśnie ta opcja daje największe przewagi konkurencyjne i jest szczególnie ceniona przez partnerów biznesowych. VSME nie wymaga - okrytej już złą sławą wśród przedsiębiorców - analizy podwójnej istotności i stosuje zasadę „jeśli dotyczy” (firmy mogą pomijać pozycje uznane za nieistotne).

VSME – szansa, a nie obowiązek

VSME nie nakłada kar, nie grozi sankcjami. To narzędzie stworzone po to, by ułatwić życie przedsiębiorcom i otworzyć im drogę do większej konkurencyjności. Warto traktować je jak inwestycję w przyszłość firmy: w odporność biznesu, relacje z klientami, wiarygodność wobec instytucji finansujących i kontrahentów. Dobrowolny Standard VSME to inicjatywa, która pozwala MŚP dołączyć do świata nowoczesnego, odpowiedzialnego biznesu – bez nadmiernych kosztów i obciążeń.

Warto dać sobie szansę, nie odkładać tematu „na później” i po prostu sprawdzić, jak niewiele trzeba, aby przygotować raport w wersji podstawowej – i jak wiele można zyskać, sięgając po moduł rozszerzony. VSME to nie obowiązek, ale zdecydowanie szansa, którą warto wykorzystać.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu ESG