System kaucyjny – pierwszy miesiąc działania. Sprawdzamy, co z butelkami szklanymi wielokrotnego użytku

Po miesiącu funkcjonowania Ministerstwo Klimatu i Środowiska podsumowało pierwsze efekty wdrożenia i zapowiedziało kolejne etapy rozwoju. Jak podkreśliła wiceminister Anita Sowińska, system się rozwija – zarówno pod względem liczby dostępnych opakowań, jak i punktów zbiórki.

Miesiąc po starcie - pierwsze efekty

- Obecnie znajdujemy się w okresie przejściowym. Daliśmy czas operatorom, producentom i sklepom na przygotowanie się do tej zmiany. Już 12 producentów wprowadziło opakowania ze znakiem kaucji – jest ich na rynku blisko 100 tys – powiedziała wiceminister.

System kaucyjny obejmuje trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, puszki aluminiowe do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra. Do końca 2025 roku trwa okres przejściowy, który ma ułatwić wszystkim uczestnikom rynku dostosowanie się do nowych zasad. Pełną efektywność systemu – jak podkreśliła Anita Sowińska – będzie można ocenić dopiero po 2026 roku.

Dyskusja o przyszłości butelek szklanych

Szczególna uwaga jest obecnie położona na rolę szklanych butelek wielokrotnego użytku w nowym systemie. Ich włączenie – planowane od 1 stycznia 2026 r. – ma przynieść szereg korzyści zarówno klientom, jak i sklepom oraz producentom.

- Klienci nie muszą martwić się o to, w jakim sklepie oddadzą butelkę – mogą to zrobić w każdym większym i w wybranych mniejszych punktach. System jest bezparagonowy, a prostota to kluczowy element jego działania. To także łatwiejsza obsługa i rozliczenia dla sklepów oraz równe zasady dla wszystkich producentów – wyjaśniła wiceminister.

Od nowego roku system kaucyjny ma objąć również szklane butelki wielorazowe funkcjonujące dotąd w odrębnych obiegach. Dla wielu przedsiębiorców i konsumentów zdaniem Ministerstwa będzie to znaczące ułatwienie.

Nie jest jednak przesądzone, że wszystkie obecne systemy kaucyjne dla butelek szklanych wielokrotnego użytku zostaną automatycznie włączone do nowego systemu ogólnokrajowego. Przygotowywana nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi może dopuścić dobrowolny udział producentów, którzy już teraz prowadzą skuteczne systemy zwrotu butelek.

-Popieramy taką propozycję. Od dawna apelujemy o wyłączenie butelek ze szkła wielorazowego z obowiązku udziału w ustawowym systemie kaucyjnym. Powinniśmy pozwolić producentom na prowadzenie dotychczasowych, bardzo skutecznych systemów kaucyjnych – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan ds. gospodarki obiegu zamkniętego. Organizacja zwraca uwagę, że obowiązująca ustawa może doprowadzić do degradacji obecnych, dobrze działających systemów. W ich miejsce mogłyby pojawić się rozwiązania droższe i mniej efektywne środowiskowo. Zdaniem pracodawców skutkiem mogłoby być zmniejszenie liczby butelek w obiegu, wzrost emisji CO₂ oraz zwiększenie ilości odpadów szklanych.

Kolejne kroki

Resort klimatu zapowiada, że obserwuje funkcjonowanie systemu i będzie reagować na potrzeby rynku. Wiceminister Sowińska podkreśliła, że system kaucyjny to projekt, który będzie stopniowo rozwijany i doskonalony. W jego kształt mogą włączyć się także samorządy, PSZOK-i, uczelnie, zakłady pracy, hotele czy galerie handlowe, które zainteresowały się już możliwością prowadzenia punktów zbiórki. Pierwszy miesiąc funkcjonowania systemu pokazuje, że idea kaucji ma potencjał do skutecznego ograniczania odpadów i zwiększania poziomu recyklingu. Ostateczny sukces będzie jednak zależeć od współpracy wszystkich uczestników – producentów, sklepów, samorządów i konsumentów.

Więcej artykułów z zakresu ESG przeczytasz w Monitorze CDK. Pobierz TUTAJ

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu ESG