Mediacje w sprawach z zakresu prawa pracy

Do polskiego porządku prawnego mediacja została wprowadzona ustawą z dnia 28 lipca 2005 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych ustaw (Dz. U. Nr 172, poz. 1438). Następnie przepisy o mediacji zostały zmienione na podstawie ustawy z dnia 10 września 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. z 2015 r., poz. 1595), a zmiana wprowadzona od dnia 1 stycznia 2016 roku nadała mediacji obecnie obowiązujący kształt.

Co ważne, regulacja dotycząca mediacji została wprowadzona do Kodeksu prawa cywilnego, jednak mechanizm ten stosuje się również w postępowaniach w sprawach z zakresu prawa pracy, z wyłączeniem spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Cechy postępowania mediacyjnego

Mediacja między stronami ma charakter dobrowolny, co oznacza, że strony na każdym etapie mediacji mogą z niej zrezygnować. Strony mogą rozpocząć mediację, jeżeli:

• powstał między nimi spór, a wcześniej została zawarta umowa o mediację lub
• jedna ze stron wystąpiła do mediatora z wnioskiem o mediację, a druga strona wyraziła na mediację zgodę (również w trakcie trwania postępowania przed sądem) lub
• zostaną skierowane do mediacji przez sąd.

Postępowanie mediacyjne ma charakter poufny, czyli niejawny, co oznacza, że uczestniczy postępowania mediacyjnego, tj. mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym, zobowiązane są zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z udziałem w postępowaniu mediacyjnym.

Umowa o mediację powinna określać przedmiot mediacji i wskazywać nazwisko mediatora. Sąd z własnej inicjatywy może skierować strony do mediacji wyłącznie jeden raz. Jeżeli nie przyniosła ona rezultatów, strony mogą samodzielnie zainicjować kolejną mediację poprzez wystąpienie z wnioskiem o jej przeprowadzenie.

Mediator

Strony w umowie o mediację mogą wskazać konkretnego mediatora lub sposób jego wyboru. Jeżeli sprawę do mediacji kieruje sąd, to on wskazuje mediatora z listy stałych mediatorów. Strony mogą jednak wybrać inną osobę.

Mediator tylko z ważnych powodów może odmówić prowadzenia mediacji między stronami, które się do niego zgłoszą, bądź zostaną skierowane przez sąd.

Mediator prowadzi mediację, wykorzystując różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu, które jednak nie są dla stron wiążące.

Co ważne, mediator może - będąc upoważniony przez sąd na wniosek stron - zapoznać się z aktami sprawy, nie może natomiast być przesłuchany jako świadek w sprawie, w której prowadził mediację, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy, i.

Postępowanie mediacyjne

Mediację prowadzi się na posiedzeniach mediacyjnych, jeżeli jednak strony wyrażą na to zgodę, mediację można przeprowadzić bez wyznaczania posiedzenia mediacyjnego. Można ją także prowadzić za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, tj. za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonu albo w formie telekonferencji.

Postępowanie mediacyjne, które jest prowadzone na podstawie postanowienia sądu, powinno trwać do trzech miesięcy. Jednak na zgodny wniosek stron lub też z innych ważnych powodów termin ten może zostać wydłużony, jeśli będzie to służyć ugodowemu załatwieniu sprawy.

Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, który podpisuje mediator. W protokole zamieszcza się w szczególności informacje dotycząc czasu i miejsca przeprowadzenia mediacji, oznaczenie stron mediacji i mediatora, a także wynik mediacji.

Ugoda mediacyjna

Celem postepowania mediacyjnego jest co do zasady zawarcie przez strony ugody mediacyjnej. Treść ugody, podpisanej przez strony, zamieszcza się w protokole z mediacji,

Co istotne, przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie. Z wnioskiem o zatwierdzenie ugody strona może wystąpić do sądu, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej o zatwierdzenie ugody.

Sąd może zatwierdzić ugodę zawartą przed mediatorem, bądź też może odmówić jej zatwierdzenia. Sąd odmówi zatwierdzenia ugody, jeśli ugoda zawarta przed mediatorem jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, bądź też zmierza do obejścia prawa, jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Natomiast jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją poprzez nadanie jej klauzuli wykonalności.

W przypadku rezygnacji przez strony z mediacji lub nie zawarciu ugody w postępowaniu mediacyjnym, sprawa dalej toczy się przed sądem.

Więcej artykułów z kadr/płac przeczytasz w Monitor CDK. Pobierz TUTAJ

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac